Πριν από περίπου 60 χρόνια και συγκεκριμένα το 1961 ξεκινήσε η κατασκευή των φυλακών Κορυδαλλού. Μάλιστα, το ίδιο έτος, το Δημόσιο απαλλοτρίωσε μια έκταση στους πρόποδες της Πάρνηθας προκειμένου να κατασκευαστούν αποθήκες αντιαεροπορικής άμυνας, οι οποίες θα εξυπηρετούσαν το στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας.
Τώρα, έξι δεκαετίες αργότερα, η ιστορία αυτών των δύο περιοχών τέμνεται, με τη μεταφορά των υπερκορεσμένων φυλακών στον χώρο της ανενεργού εδώ και δεκαετίες στρατιωτικής εγκατάστασης. Για να καταστεί αυτό εφικτό χρειάζεται να προηγηθεί μια πολεοδομική παρέμβαση, το πρώτο σκέλος της οποίας εγκρίθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Η έγκριση αποκαλύπτει όλες τις βασικές πτυχές του σχεδίου.
Στις 23 Ιανουαρίου 1961, λοιπόν, με κοινή απόφαση των υπουργών Εθνικής Αμυνας και Οικονομικών (ΦΕΚ 7Δ/61) αποφασίζεται να απαλλοτριωθεί έκταση συνολικού εμβαδού 168 στρεμμάτων, για την κατασκευή αποθηκών αντιαεροπορικής άμυνας και συνδετήριας οδού με το αεροδρόμιο Ελευσίνας, «συμφώνως προς το πρόγραμμα του Συμβουλίου του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ)». Από αυτά, η εγκατάσταση κατέλαβε 93 στρέμματα και τα υπόλοιπα η οδός, μήκους 6,25 χλμ.
Μετά την απαλλοτρίωση, που ολοκληρώθηκε ένα έτος αργότερα, το στρατόπεδο διαμορφώθηκε από το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας με ισόγειες, επιχωματωμένες αποθήκες από σκυρόδεμα, κτίρια διαμονής και διοίκησης και άλλες εγκαταστάσεις. Η εγκατάσταση έλαβε το προσωνύμιο «Στρατόπεδο Αμερικανικής Ευκολίας Ελευσίνας», ή αλλιώς ΣΤΑΕΤ Ασπροπύργου και χρησιμοποιήθηκε για αρκετές δεκαετίες.
Στο προσκήνιο το 2004
Το 2004, ήδη ανενεργό για χρόνια, το ΣΤΑΕΤ έρχεται και πάλι στο προσκήνιο. Το υπουργείο Δικαιοσύνης ζητεί από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας την άμεση μεταβίβαση της κυριότητας του ακινήτου, προκειμένου να καλυφθεί η ανάγκη διαμόρφωσης χώρου κράτησης παραβατικών ατόμων, κυρίως αλλοδαπών, κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων. Το εγχείρημα ανέλαβε η Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου. Μετά το πέρας των Αγώνων, οι εγκαταστάσεις εγκαταλείπονται και πάλι και σταδιακά λεηλατούνται για τον κινητό και… ακίνητο εξοπλισμό τους.
Το 2007 και ακολούθως το 2008 το πλαίσιο προστασίας του Εθνικού Δρυμού της Πάρνηθας τροποποιείται. Η έκταση του εγκαταλελειμμένου στρατοπέδου, που δεν βρίσκεται στα όρια της περιοχής Natura, εντάσσεται στη ζώνη Β1, η οποία ορίζεται ως χώρος αναψυχής, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, υπαίθριου αθλητισμού και γενικώς ήπιων δραστηριοτήτων. Οι κοντινότεροι στο σημείο οικισμοί είναι ο «Ημερος Τόπος» (περιγράφεται ως «άτυπος οικισμός» και βρίσκεται σε απόσταση 800 μέτρων), το Ρουπάκι και η Γκορυτσά.
Το 2019 η ιδέα να μετεγκατασταθούν οι φυλακές Κορυδαλλού στο «Στρατόπεδο Αμερικανικής Ευκολίας» κερδίζει έδαφος. Η επιτροπή που συγκρότησε το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη εξετάζει εννέα θέσεις και η ΣΤΑΕΤ συγκεντρώνει την υψηλότερη βαθμολογία. Ακολούθως, η κυριότητα της έκτασης παραχωρείται με νόμο (ν.4646/2019) στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη – όχι ολόκληρη, αλλά μόνο τα 98,1 στρέμματα (κυρίως ακίνητο με μικρό τμήμα του δρόμου), καθώς με το πέρασμα των ετών η συνδετήρια οδός είχε μετατραπεί σε κοινόχρηστη και μάλιστα κατά μήκος της βρίσκονται σήμερα κτίρια αποθηκών, βιομηχανιών (Παπαστράτος, ΤΙΤΑΝ, Durostick κ.ά.) και εγκαταστάσεις της ΕΥΔΑΠ.
Για να επιτραπεί όμως η δημιουργία σωφρονιστικού καταστήματος, πρέπει να τροποποιηθεί το πολεοδομικό πλαίσιο της περιοχής – ως «όχημα» επιλέγεται η εκπόνηση Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, ενός πλαισίου που λειτουργεί ως «ομπρέλα» στον υφιστάμενο σχεδιασμό. Το σχέδιο υποβλήθηκε στο τμήμα Μητροπολιτικού Σχεδιασμού Αθήνας – Αττικής του υπουργείου Περιβάλλοντος και την 1η Ιουνίου προεγκρίθηκε από το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ). Θα ακολουθήσουν η υποβολή της οριστικής μελέτης του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου και η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Η απόφαση του ΚΕΣΥΠΟΘΑ, που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες, αποκαλύπτει και τα μεγέθη του νέου σωφρονιστικού καταστήματος. Οπως προβλέπει:
• Η περιοχή όπου θα κατασκευαστούν οι νέες φυλακές έχει έκταση 98,1 στρ. Γύρω από αυτή θα καθοριστεί μια ζώνη πλάτους 500 μέτρων, στην οποία θα απαγορεύεται κάθε νέα δόμηση.
• Οι φυλακές θα «φιλοξενούν» 2.000 κρατουμένους και 650 υπαλλήλους.
• Θα χτιστούν συνολικά 55.000 τ.μ., εκ των οποίων οι 40.600 θα είναι οι φυλακές (12 πτέρυγες κρατουμένων και μια «ημιπτέρυγα»), 5.300 τ.μ. τα κτίρια παροχής υπηρεσιών υγείας (κλινική νοσηλείας και ψυχιατρείου, πρωτοβάθμιες υπηρεσίες, εξωτερικά ιατρεία), 5.100 τ.μ. τα κτίρια διοίκησης, 2.500 τ.μ. οι χώροι συνάθροισης κοινού (πέντε αίθουσες δικαστηρίων και δύο αίθουσες δικαστηρίων ασφαλείας), 1.300 τ.μ. οι χώροι εκπαίδευσης (σχολικό συγκρότημα, εργαστήρια εκπαιδευτικών προγραμμάτων όπως ξυλουργείο, σιδηρουργείο, ηλεκτρολογείο κ.ά.) και 200 τ.μ. οι θρησκευτικοί χώροι. Ο μέγιστος συντελεστής δόμησης θα είναι 0,60 και η μέγιστη κάλυψη 30%. Τα κτίρια θα φθάνουν σε ύψος τα 8 μέτρα (ισόγειο και όροφος), εκτός από τους πύργους ασφαλείας που θα φθάνουν τα 14 μέτρα.
• Το προαύλιο κάθε πτέρυγας θα περικλείεται από έναν κλωβό ασφαλείας (μαντρότοιχο) και θα έχει χώρους πρασίνου, γήπεδο μπάσκετ και ανοιχτό χώρο συνάθροισης. Προβλέπεται επίσης η κατασκευή ενός γηπέδου ποδοσφαίρου στη δυτική πλευρά του ακινήτου, το οποίο θα λειτουργεί και ως χώρος συγκέντρωσης σε περίπτωση ατυχήματος ή φυσικής καταστροφής.
• Υπάρχει πρόβλεψη σε γειτονικό οικόπεδο (περίπου δύο στρέμματα) να κατασκευαστεί κτίριο της Διεύθυνσης Μεταγωγών Δικαστηρίων Αθηνών, σε ανεξάρτητο απομονωμένο χώρο κοντά στην κεντρική πύλη του συγκροτήματος των φυλακών.
Ως προς την πρόσβαση, οδικώς εξυπηρετείται από την Αττική Οδό (κόμβος Μάνδρας), ενώ προτείνεται να δημιουργηθεί λεωφορειακή σύνδεση με τον σταθμό Μαγούλας του προαστιακού.
